KAFEİNE YAKINDAN BİR BAKIŞ
Uyanık kalma, fiziki durgunluğu azaltarak performansı artırma, dikkat artırma gibi etkilerinden dolayı kullanım sıklığı gün geçtikçe artmakta olan kafein yaygın olarak kullanılan bir uyarıcıdır. En yaygın olarak kahve formuyla alınan kafein doğal olarak kahve, çay ve çikolatada bulunmaktadır. Kola ve bazı gazlı içeceklere de kafein eklenmektedir. Ayrıca çeşitli durumlarda kullanılmak amacıyla tablet veya toz formunda da reçetesiz şekilde satılmaktadır.
| Tür | Miktar | Kafein Miktarı (mg) |
| İÇECEKLER | ||
| Kahve | 150 ml | 60-150 |
| Kafeini azaltılmış kahve | 150 ml | 2-5 |
| Çay | 150 ml | 40-50 |
| Soğuk çay | 360 ml | 20 |
| Öğütülmüş kahve çekirdeği | 180 ml | 100 |
| Gold | 180 ml | 70 |
| Espresso | 30 ml | 40 |
| Sıcak çikolata | 150 ml | 1-8 |
| Çikolatalı süt | 225 ml | 2-7 |
| Diet Coca Cola | 360 ml | 46 |
| Coca Cola | 360 ml | 46 |
| Pepsi Cola | 360 ml | 3 |
| YİYECEKLER | ||
| Kahveli dondurma | 1 kase | 40-60 |
| Klasik çikolata | 50 g | 3-63 |
| Çikolatalı gofret | 1 bar (46g) | 5 |
| Siyah çikolata | 1 bar (41g) | 31 |
| Çikolatalı dondurma | 50 g | 2-5 |
| İLAÇLAR | ||
| Ağrı kesicilerin bazıları | 2 tablet | 64 ya da 130 |
| Bazı uyarıcılar | 1 tablet | 100 ya da 200 |
| Zayıflama hapları | 2-3 tablet | 80-200 |
Kafein kana mideden karışır ve etkileri 15 dakika sonra hissedilir hale gelir. Bu etkiler alınan doza ve alım zamanına bağlı olarak değişir.
Adrenalin salgılanmasına sebep olarak solunum yollarını genişletir ve rahat bir solunuma neden olur. Beyne giden kan damarlarının daraltarak beyne giden kan akışını azaltır ve beynin bunu bir tehdit olarak algılamasını sağlar. Bu şekilde vücudu korumak için atağa geçmesini sağlar. Böylelikle uykunun ertelenmesine, stres hormonlarının ise yükselmesine neden olur. Vücut daha aktif ve daha atak hale gelir. Bu nedenlerden ötürü bir süre Dünya Doping Federasyonu (WADA) tarafından yasaklı maddeler listesinin uyarıcılar bölümünde yer almış, fakat günümüzde doping listesinden çıkarılmıştır.
Kafeinin spor performansına yararlarını inceleyecek olursak;
- Yorgunluğu azaltır veya başlangıcını geciktirir
- Uyanıklılığı ve dikkati artırır
- Glikojen depolarını korur
- İskelet kaslarının kasılabilirliğini artırır
- Kuvvet üretimini artırır
- Reaksiyon zamanını kısaltır
- Dayanıklılığı artırır
Kafeinin günlük normal doz aralığında (yaklaşık 50-300 mg) tüketimi kişiye uyanıklık hali, enerji ve konsantre olma yeteneği kazandırırken aşırı tüketimi ise (300-800 mg ve üstü) kişide uyku bozukluğu, uykusuzluk hali, sinirlilik, endişe, panik atak ve kaygı hallerine sebep olmaktadır.
Diyetisyen Esra Akbulat